Պատմություն

Քննության հարցատոմսեր
Թեմա 5 -Արշակունյաց թագավ. (1-3 դարեր )
ենթ ՝1- -Տրդատ 3 գահակալություն



Թեմա 4
ՄԵծ հայքի թագավ. Արտավազ 2-ի օրոք 

ենթ՝ 1-Մարկոս Կրոաոսի արշավանքը 
2-Մարկոս Անտոնիոսի արշավանքը 
Արտ. 2(ք.ա 55-34թթ)

ք.ա 54թ.-հռոմեական զորավար ՝Կրոասոսի  արշավանքը դեպի Պարթևստան

ք.ա  53թ. ճակատամարտ(Կրոասոսը սպանվեց)

Օրոդես 2 Պարթևստանի արքա,ով Կրաոսին ուղարկել է Տոտեն զորավարին;

Հայ-Պարթևական դաշինք ք.ա 53թ

Օրոդես 2-ի և Արտավազդ 2-ի միջև ;

Օրոդես 2--ի որդու և Արտավազդի քրոջ միջև ամուսնություն

ենթ. 2.

ք.ա  38. Հրահարը զավթեց Պարթևստանում հոր գահը :դաշինքը փլուզվում է 

ք.ա 36թ Անտոնիոսի արշավանքը պարթևստան .
Անտոնիոսի զորքը ՝     1000000 ՝45000մահացավ:

ք.ա 34թ. Անտոնիոսի ներխուժումը Հայաստան .Արտավազդի ընտանիքը գերի է տանում 
ք.ա 31թ. Արտավազդի և իր կնոջ մահապատիժը.

ք.ա 31թ Ակցիումի ծովային ճակատամարտ  (օգոստ.)
Արտաշես 2 `ք.ա   (30-22թթ)

Թեմա 3.
Ք.ա 83 թ. Տիգրան Մեծի բազմելը Սելեֆկյանների գահին (17տարի իշխել է )

Տիգրան Մեծի աշխարհակալ տերության սահմանները-Միջերկրական Ծովից ու Եգիպտոսից մինչև Հնդկաստան :

Կովկասյան լեռներից ու Կասպից ծովից  մինչև Պարսից ծոց և Հնդկական օվկիանոս:

Տիգրան Մեծի տերության բանակը 

300.00 (Բուն Հայկականը -120.000)

Մայրաքաղաք Տիգրանակերտ - Աղձնիքում բարձրությունը 25մ.

Արքունի պողոտա -միացրել է Արտաշատը Տիգրանակերտին:

Տիգրան Մեծի պատվատիտղոսները 
<<վեհագույն,Աստված,արքայից արքա >>

Հայ Հռոմեկան պատերազմը Տ. Մեծի օրոք .

1 փուլ-Ք.ա  69-67թթ
2 փուլ-. Ք.ա 66թ

 Հռոմեացի զորավար  Լուկուլոս -ք.ա 69թ. գարուն- ներխուժում Հայաստան

Տիգրանակերտի ճակատամարտ -ք.ա 69թ հոկտեմբ,. 
68թ. սեպտեմբեր -Արածանիի ճակատամարտ -Լուկուլոսի պարտություն.:

Գնեոս Պոմպեոս -հռոմ. զորավար -ք.ա 66թ. ներխուժումը Հայաստան:

Ք.ա -55 թ. Տիգրան մեծի մահը 

Թեմա 2 
ենթ .՝ 
1. Արտաշես  1,թագավորության կազմավորում :
2.Հայաստանը աշխարհակալ տերութոյուն ,Տիգրան Մեծ:
3.Արտավազդ 2,թագավորության անկում:

1.Մագնեսիայի ճակատամարտ ,Քրիստոսից առաջ 190 թվ.
Հռոմի և Սելեֆկյանների միջև -Զարեհ և Արտաշես 
Զարեհը Ծովքում ստեղծեց թագավորություն 
Արտաշեսը մեծ հայքում ստեղծեց թագավ.

Քրիստոսից առաջ 189թվ.-մեծ հայք Արտաշեսյան թագավ. ստեղծում .

Հայկական հողերի միավորումը ՝ Հյուսիսից-Գուգարք 
Հարավից -Տմորիք 
Արևելք -Կասպեից երկիրը և փայտակարան 
Արևմուտքից -Կարին և Դերջանք ;


Արտաշես 1-ի բարեփոխումները 

Ա-Վարչական բարեփոխումները -երկիրը բաժանել է 120 գավառների :

Բ-ռազմական բարեփոխումներ- զորքը բաժանել է 4 մասի 
 1.հյուսիսային զորավարություններ-իր որդի Զարեհը 
  2.հարավային զորավարություն -իր դայակ Սմբատ Բագրատունի ;
3.Արևմտյան զորավարություն-իր որդի Տիրան
4.Արևելյան զորավարութ.-իր որդի Արտավազդ,որը եղել է նաև սպարապետ

Գ-Հողային բարեփոխումներ-հողաբաժան սահմանաքարերի կանգնեցում ,համայինական և մասնավոր հողերի միջև :

Դ-Մայրաքաղաք Արտաշատ 
կառուցման թիվը .Ք.ա. 185 թ.
Արաքս և Մեծամոր գետերի խառնարան 
պատմիչ Մովսես Խորենացի


Պլուրարքոս պատմիչ -Հաննիբալ Կարթագենայի զորավարը օգնել է գծել հատակագիծը և դրա համար կոչվել է Հայկական Կարդագել:


Արտաշես 1-ի պատվատիտղոսները <<բարի ,բարեպաշտ ,մեծ>>

2. Արտավազդ 1-ին -Արտաշես 1-ի հաջորդը (160-115 թ. Ք.ա)-գահակալումը 

Հայ Պարթևական պատերազմ-Տիգրանը պատանդ Պարթևստանին ;(ապագա Տիգրան Մեծ)

Տիգրան 1-Ին Ք.ա 115-95 թվեր 
Ք.ա 95թ. -Աղձնիք  նահանգ Տիգրանին բազմել է Հայոց գահին:

Ք.ա 94 թ. -Ծովքի միավորումը Մեծ հայքին:
Ք.ա 94 թ.-Արտաշատ մայրաքաղաք Հայ-Պոնտական դաշինք (Միհրդատ Պոնտացի -Տիգրան Մեծ)
Ք.ա 93 թ -Կապադովկիայի նվաճումը Տիգրան Մեծի և Միհրդատ Պոնտացու կողմից :
Ք.ա 87 թ. -Տիգրան մեծի արշավանքը դեպի Պարթևստան :



Թեմա 1-հայկական լեռնաշխարհ 

1)հայկական լեռնաշխարհի սահմանները հարավում հասնում են Հայկական Տավրոսի ,հյուսիս-արևմուտթում -Պոնտոսի լեռներին:

2)Հյուսիսում -Կուր գետն է 
Արևելքում -Կասպից ծովը և Ուրմիա գետն է :
Արևմուտքում -Փոքրասիական սարահարթը:

3)Լեռնաշխարհի կենտրոնական մասը կոչվել է Միջնաշխարհ:

4)Հայաստանի ամենաբարձր լեռը Արագածն է բարձրությունը `4096 մ. է :

5)Կան երեք խոշոր լճեր ՝ Սևան ,Վան,Ուրմիա 
Ամենամեծ լիճը -Ուրմիան է :

6)Վանա լիճը հայտնի է Աղթամար կղզու վրա կառուցված Ս. Խաչ եկեղեցով:

Մասիս -ծովի մակարդակից բարձր է 5165 մ. 
Սիս- 3925մ.

Վրացիները անվանել են -Սոմխեթի 
Ռուսները -Արմենիա 






Իշխանության մարմինների ստեղծումը 

. 1868 -1937թ. վարչապետ ընտրվեց Հովհաննես Քաջազնունին:
. Առաջին խորհրդարանը կոչվել է Հայաստանի խորհուրդ ` 46 պատգամավորով:
.Երկրորդ գումարման խորհրդարանը ձևավորվել է 1919 թ.հունիսին անցկացված ընտրությունների միջոցով :
Բաղկացած էր 80  պատգամավորից :

Առաջին խորհրդի նախագահ գյուղատնտես Ավետիք Սահակյանը :
Երկրորդ խորհրդի նախագահ հրատարակախոս Ավետիս Սարոյան :(1866-1948)

.....
Ատենակալների դատարանի հիմնումը :(1919 թ.)
1920 թ Մայիս- Հանրապետության տարածքը բաժանվեց չորս նահանգների .՝
Արարատյան
Շիրակի
Վանանդի
Սյունիքի


1918թ ամռանը հրամանատար նշանակվեց գեներալ Մովսես Սիլիկյանը(1862-1931)
Դիվերսիայի զորայինների թիվը հասնում էր 16 հազարի :
Հայոց բանակի գլխավոր հրամանատարը գեներալ Թովմաս Նազարբեկյանը(1855-1931)ազգային հերոս Անդրանիկը մահացավ : 1927 թ ԱՄՆ-ի ֆրեզնո քաղաքում թաղվեց Փարիզի Պեր-Լաշեզ գերեզմանատանը
2000 թ.ին աճյունը տեղափոխվեց Հայրենիք :(Եռաբլուրում )


                                  1920թ. - Հունվարին և աշնանը

Հունվարին զորքի թիվը հասնում էր 25 հազարի :
Իսկ աշնանը թուրք-հայկական պատերազմի շրջանում հասնում էր 40 հազարի :
33 գեներալ և 2000 -ից ավել սպա :

1920թ. հունվարին Անտանտի պետությունների գերագույն խորհուրդը փաստորեն (de facto ) ճանաչեց Հայաստանի Հանրապետությունը :Հայաստանը պատրաստվում էր անդամակցելու այն ժամանակվա միջազգային ամենահեղինակավոր կազմակերպությանը ՝ Ազգերի լիգային :Սակայն  1920 վերջին Հայաստանի անկախության վերացման ու խորհրդայնացման հետևանքով այդ հարցը փակվեց:


Հայաստանի Հանրապետության պետական խորհրդանիշները:

Պետական դրոշ ընդունվեց եռագույն ՝ կարմիրը,կապույտ և ծիրանի գույներով:
Կարմիրը- ազատագրական  պայքարում հայերի թափած արյունը :
Կապույտը -Հայաստանի ջինջ երկինքը
Ծիրանագույնը- աշխատանքը

1918 թ. մայիսի 28 -ծնվեց առաջին հանրապետությունը :


Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական և կրթամշակույթային կյանքը :

Նորանկախ Հայաստանի Հանրապետությունը հայտնվեց սոցիալ-տնտեսական ծանր դրության մեջ :
300-ից ավել գաղթականներ
Հով. Քաջազնունին երկրի դրությունը բնութագրեց «անձրև քաոս և ավերակների կույտ »
Հովհ. Քաջազնունին մեկնեց Ամերիկա օգնություն ստանալու ստանալու նպատակով ,որին վարչապետի պաշտոնում փոխարինեց Ալեքսանդր Խատիսյան (1876-1945)
1919թ . գարնանը - ժողովրդի վիճակը փոքր-ինչ կայունացավ:
Դպրոցական համակարգը դարձավ երկաստիճան - տարրական և միջնակարգ  :
1918-1919 Հայաստանն ուներ  130 տարրական դպրոց -11 հազար աշակերտով .
1919-1920թ. -  450 դպրոց - 41 հազար աշակերտով :
Հանրապետությունում գործում էին 20 միջնակարգ դպրոցներ 5000 -ից ավել սովորողներ  :
1920 թ. հունվարից -տարրական դպրոցներում սահմանվեց անվճար կրթություն.
1920 թ. մայիսի 16- կառավարությունը որոշում կայացրեց հիմնել համալսարան :

                               1920թ. մայիսյան ապստամբություն

1919 թ. սեպտեմբերին բոլշիկները ստեղծեցին իրենց ղեկավար կենտրոնը ,որը կոչվեց Հայաստանի կոմիտե կամ Արմենկոմ :

Բոլշիկները որոշեցին 1920թ. մայիսմեկյան հակակառավարական ցույցերը վերածել զինված ապստամբության :

Ստեղծվեց (ՀՌՀԿ -Հայաստանի ռազմահեղափոխական կոմիտե )

Վարչապետ նշանակվեց Համազասպ Օհաջանյանը (1873-1947)

         
              Հանրապետության միջազգային դրությունը (1918թ.)
1918թ. Հունիսի 4-ին -Թուրքիայի հետ Բաթումում հաշտություն կնքելուց հետո Հ.Հ. հայտնվել էր ծանր դրության մեջ:

1918թ. վերջերը առաջին աշխարհամարտի ավարտը ի վերջո Անտանտը հաղթեց Քառյակ դաշինքին


Պարտտված Գերմանիան և Թուրքիան իրենց զորքերը  դուրս բերեցին Անդրկովկասից :Դրա շնորհիվվ Հ.Հ-ի տարածքը ընդհարձակվեց հասնելով մինչև 70 հազար քառ. կմ-ի



Հայ-Վրացական հարաբերություններ










Նելսոն Ստեփանյան